Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 611. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; bakıma muhtaç biriyle bakma görevini üstlenen kişi arasında bakıma muhtaç kişinin ölümüne kadar süren, bakıma muhtaç olan belirli bir malvarlığını devretmeyi, bakma görevini üstlenen kişi ise karşı taraf ölene kadar bakmayı borçlanır. Yani karşılıklı edim içeren, her iki tarafa da borç yükleyen bir sözleşmedir. Eğer bakımla yükümlenen kişi, bakım alan kişi tarafından mirasçı olarak atanmışsa, bu durumda bakım sözleşmesine miras sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanır.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Yapılır
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi geçerli olabilmesi için miras sözleşmesi şeklinde yapılması gerekir. Adi şekilde yapılan sözleşme geçerli olmayacaktır. Miras sözleşmesine ilişkin hükümlerin uygulanması, bakım sözleşmesinde mirasçı atanması söz konusu olup olmadığına bağlı değildir. Her halde miras sözleşmesi şeklinde resmi yazılı olarak yapılmalıdır.
Bakım sözleşmesinin devlet tarafından tanınmış bir bakım hizmeti veren kurum tarafından ve ilgili makamlarca belirlenen koşullara uygun yapılmış ise geçerlilik sıhhati için yazılı şekilde yapılması yeterli olacaktır.
Bakım alacaklısı, bakmakla yükümlü olan kişiye bir taşınmaz devretmiş ise, sözleşmesel ve taşınmaza ilişkin haklarını korumak amacı ile taşınmazın üzerinde ipotek hakkını kullanabilir. Bu durumda bakım alacaklısı yasal ipotek hakkına sahiptir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Konusu
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin konusu 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 614. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Bakım sözleşmesinin yapılması ile birlikte bakım alacaklısı, bakımla yükümlenen kişinin aile topluluğuna dahil olur. Bakım yükümlüsü, bakım alacaklısından almış olduğu malları hakkaniyet gerektiren edimleri, sözleşmenin alacaklı tarafına vermelidir. Bu durumda alınan malın değerine, bakım alacaklısının maddi, sosyal durumuna bakılmalıdır.
Bakım borçlusunun görevleri şunlardır:
- Bakmakla yükümlü olduğu kişiye uygun yeme, içme ve barınma alanı sağlamalıdır.
- Bakım alacaklısının hasta olması halinde gereken özen ve dikkatle bakmalı, tedavisini sağlamak amacıyla gerekirse hastaneye götürmelidir.
Bakma amacıyla kurulmuş olan kurumların bakım borcu yetkili makamlar tarafından belirlenir veya onaylanır. Yapılan bu düzenlemeler sözleşme içeriğinden sayılacaktır.
Sözleşmenin İptali ve Tenkisi
Sözleşme yüzünden bakıma muhtaç olan kişi nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı kanundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getiremiyorsa, bu durumda nafaka yükümlüsü olunan kişiler sözleşmenin iptalini talep edebilirler. Sözleşmenin iptalinin dava edilmesiyle birlikte hakim iptal talebini inceler. Mahkeme tarafından yapılan inceleme neticesinde sözleşmenin iptaline veya nafaka yükümlüsü olunan kişilere nafaka ödenmesine karar verilebilecektir. Aynı zamanda hakları zarar gören mirasçılar bakım sözleşmesine karşı tenkis davası açabilecekken, bakım alacaklısının alacaklıları da iptal davası açabilir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Sona Ermesi
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi üç şekilde sona erebilir. Sona erme sebepleri TBK 616. maddede tahdidi olarak sayılmıştır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Önel verilerek fesih,
- Önel verilmeksizin fesih,
- Bakım borçlusunun ölümü.
Önel Verilerek Fesih
Önel verilerek fesih taraflardan birinin diğerine altı ay önceden bildirimde bulunarak sözleşmeyi feshetmesidir.
Önel verilerek sözleşmenin fesih edilebilmesinin şartları şunlardır:
- Sözleşme tarafları arasında edim hususunda büyük ölçüde oransızlık bulunması,
- Lehine oransızlık olan kişi bu oransızlığın sebebinin bağış olduğunu ispat edemezse,
önel verilerek bakım sözleşmesi feshedilebilecektir.
Sözleşme edimleri arasındaki oransızlığın tespiti yapılırken sözleşme tarafının bağlı olduğu sosyal güvenlik kurumu, bakım yükümlüsüne verilen edime denk düşen para değeri ile bağlanacak irat arasındaki farkı gözetir.
Sözleşmenin sonunda denkleştirme yapılır, denkleştirme neticesinde alacaklı çıkana fark ödenir. Alacaklının tespitinde sözleşmenin sona erme tarihine kadar olan sürede verilmiş edimler dikkate alınır. Ana para ve faizi ile birlikte değerlendirilecektir.
Önel Verilmeksizin Fesih
Önel verilmeksizin fesihte sözleşmenin feshi için karşı tarafa herhangi bir süre verilmemektedir. Bakım sözleşmesinin önel verilmeksizin feshedilebilmesi için kanunda sayılı durumlardan birinin varlığı gerekecektir.
Bakım sözleşmesinin önel verilmeksin feshedilebilmesi için aşağıdaki sebeplerden birinin mevcut olması gerekir:
- Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle sözleşmenin devamının diğer taraf için çekilmez hale gelmesi,
- Sözleşmenin devamını imkansız hale getiren veya aşırı derecede güçleştiren başkaca sebepler çıkması.
Sözleşme yukarıda belirtilen nedenlerden birine dayanılarak feshedildiği durumda kusuru olan taraf, almış olduğu her şeyi geri verecektir. Yine almış olduğu her şeyi geri vermekle kalmayıp aynı zamanda kusursuz tarafa uğrattığı zarardan dolayı uygun bir tazminat ödeyecektir.
Feshi inceleyen mahkeme feshi haklı bulabilir veya talep halinde veyahut kendiliğinden bakım alacaklısına ömür boyu gelir bağlanmasına karar verebilir.
Bakım Borçlusunun Ölümü
Bakmakla yükümlü olan kişinin ölmesi halinde bakım alacaklısı bir yıl içerisinde sözleşmenin feshini mahkemeden isteyebilecektir. Bakım yükümlüsünün iflas etmesi sebebiyle, bakım alacaklısı iflas masasından talep edebileceği miktar paranın kendisi adına ödenmesini, bakım borçlusunun mirasçılarından isteyebilecektir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde bakım alacaklısı, bakıma muhtaç olan kişi bu hakkını başkasına devredemez.
Sonuç
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde bir bakım alacaklısı bir de bakım borçlusu vardır. Bakım alacaklısı, kendisine bakılması halinde bir malı sözleşmenin diğer tarafına vermeyi taahhüt eder. Bakım borçlusu ise bakım alacaklısına hayatı boyunca bakmayı taahhüt eder. Bakım alacaklısına uygun barınma, yeme, içme garantisi verir. Hasta olduğunda tedavisi için gerekenleri yapar. Sözleşme bakım alacaklısı veya bakım borçlusunun ölümüne kadar devam eder. Sözleşmenin feshedilebileceği haller kanunda ve ilgili makalemizde belirtilmiştir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi bakım alacaklısına bir malın devrini, bakım borçlusuna ise bakım alacaklısına bakmayı, yeme, içme, barınma sağlamayı ve gerektiğinde tedavi ettirmeyi yükler. Karşılıklı edim içeren, her iki tarafı da borçlandıran bir sözleşmedir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nasıl feshedilir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, önel vererek, önel vermeksizin veya bakım borçlusunun ölümüyle sona erebilir.
