Tereke Nedir ?
Tereke kelime anlamı olarak TDK‘ da miras anlamına gelmektedir. Hukuki anlamda tereke ise; ölen veya hakkında gaiplik kararı verilen kişinin geride kalan tüm mal, hak ve borçlarının tamamıdır. Yani miras, ölen veya hakkında gaiplik kararı verilen kişinin sadece geriye kalan ev, araba, arsa vs. malları değildir, aynı zamanda borçlarını da kapsar.
Ölen kişiden kalan tüm aktif ve pasifler mirasa dahil olacaktır. Aktif değerler kişinin alacakları ve geriye bıraktığı mallarından oluşur. Pasif değer ise kişinin borçlarıdır.
Tereke Ne Demek ?
Tereke miras kelimesinin eş anlamlısıdır. Ölen kişinin geride bıraktığı mal, mülk, alacak, hak ve borçlarıdır. Müteveffanın geride bıraktığı mal ve borçlardan hak sahibi olan kişilere de mirasçılar denir. Yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar ve vasiyet alacaklıları olmak üzere üç tip mirasçılık söz konusudur. Bu kavramlardan kısaca bahsetmek yerinde olacaktır.
Yasal Mirasçılar
Yasal mirasçılar zümre mirasçılarıdır. Bu mirasçılık kanundan kaynaklanır ve müteveffanın ölümüyle kendiliğinden doğar. Yasal mirasçılar; birinci derece zümre mirasçıları, ikinci derece zümre mirasçıları, üçüncü derece zümre mirasçıları, sağ kalan eş ve devlettir.
Zümre başları şunlardır:
- Zümre mirasçıları: Murisin çocukları, altsoyu
- Zümre mirasçıları: Murisin ana ve babası
- Zümre mirasçıları: Murisin büyükana ve büyükbabası.
Eşin Mirasçılığı
Eş, zümre mirasçılarından biri değildir. Zümre mirasçıları ile birlikte mirasa katılır. Üç zümre mirasçısıyla da mirasçılık hakkı vardır. Eş, birinci derece zümre mirasçıları ile mirasçı olursa mirasın 1/4′ ü yasal payıdır. İkinci derece zümre mirasçıları ile mirasçı olursa 2/4’ü yasal payıdır. Üçüncü derece zümre mirasçıları ile mirasçı olursa mirasın 3/4’ü yasal miras payıdır.
Atanmış Mirasçı
Murisin vasiyetname veya miras sözleşmesi ile iradi olarak seçtiği mirasçılara atanmış mirasçı denir. Muris tüm malvarlığı için mirasçı atayabileceği gibi mirasının belirli bir kısmı için de mirasçı atayabilmektedir. Miras mallarından belirli bir mal bırakılması halinde ise belirli mal alacaklısı atanmış olacaktır. Örneğin; mirastan bir araba bırakılması gibi.
Saklı Paylı Mirasçılar
Saklı paylı mirasçılar aşağıdaki gibidir:
- Murisin altsoyu. Murisin altsoyunun saklı payı miras payının yarısıdır.
- Mirasın ikinci zümreye geçmesi halinde murisin ana ve babası. Ana, babanın saklı payı, miras payının 1/4′ üdür.
- Eş birinci derece zümre ile mirasçı olduğunda miras hakkının tamamı, ikinci derece zümre ile mirasçı olduğunda yasal miras payının tamamı, üçüncü derece zümreyle mirasçı olduğunda ise miras payının 3/4 ü saklı payıdır.
Tereke Defteri Nedir ?
Tereke defteri muris öldükten sonra geriye bıraktığı mal, hak, alacak ve borçların yazıldığı defterdir. Bu defter mahkeme tarafından tutulur. Resmi bir şekilde defter tutulmuş olacaktır. Örnek vermek gerekirse deftere; araba, ev, para, maddi değerler yazılır. Deftere bakılarak mirasın batık olup olmadığı görülebilir. Mirasçılar bu deftere bakarak mirası kabul edip veya reddedebilirler.
Tereke Davası Nedir ?
Tereke davası ile birlikte müteveffanın tüm malvarlığı, borçları vs. mahkeme tarafından tespit edilir. Bir nevi tespit davasıdır. Yapılan tespit ile birlikte mirasın borca batık olup olmadığı anlaşılır. Mirasın borca batık olması halinde mirasçılar mirası reddedebilecektir. Bu sebeple bu dava oldukça büyük önem arz etmektedir.
Peki tereke davasını kimler açabilir ?
Tüm mirasçılar birlikte açabileceği gibi bir mirasçı tek başına da açabilir.
- Sağ kalan eş,
- Birinci derece zümre mirasçıları; murisin altsoyu, çocuğu, torunu vs.
- İkinci derece zümre mirasçıları; murisin ana ve babası.
- Üçüncü derece zümre mirasçıları; murisin büyük ana ve büyük babası, amca, dayı, hala.
Dava oldukça büyük öneme sahiptir. Tüm miras paylaşımı bu dava ile tespit edilen malvarlığı içinde yapılacaktır. Mahkeme tarafından mirasa resmiyet kazandırılmaktadır. İşbu sebeple bu süreci bir avukat aracılığı ile sürdürmek oldukça önemlidir. Murisin aktif mallarından pasifleri çıkarılır. (mal varlığı değerlerinden borçları çıkarılır.) Geriye kalan miktar mirasçılar arasında paylaştırılır.
Terekeye Giren Mallar Nelerdi ?
Terekeye giren bazı mallar şunlardır:
- Arsa
- Ev
- Araba
- İşyerleri
- Zilyet eşyaları,
- Para,
- Alacak hakları vb.
Sonuç
Tereke miras demektir. Müteveffanın veya gaibin geride bıraktığı malvarlığı ve borçlarıdır. Mirasçılar arasında paylaştırılacak olan malvarlığı aktiflerden pasiflerin çıkarılması ile bulunur. Mirasın borca batık veya batık olmadığını veyahut müteveffanın bıraktığı tüm malvarlığını öğrenebilmek adına tespit davası açılabilir. Tespit davası ile tereke defteri tutulur. Bu deftere murisin geride bıraktığı tüm malvarlığı ve borçları yazılır. Denkleştirme yapılır, geriye kalan miktar mirasçılara dağıtılır. Mirasın borca batık olması halinde, mirasçılar mirası reddedebilir.
